เรื่องที่ระลึกของชีวิตวัฒนธรรมและความเป็นไทย

บทความชิ้นนี้ยังคงอยู่ในช่วงเวลาเฉลิมฉลองเดือนแห่งความรัก ฉะนั้นวันนี้ผมขออาสาพามาทำความรู้จัก กับสุภาพสตรีท่านหนึ่งที่หลงรักและชื่นชมในขนมธรรมเนียม ประเพณีและวิถีของวัฒนธรรมไทยมาตั้งแต่เด็ก ๆ จนถึงปัจจุบัน แน่นอนครับ… สุภาพสตรีท่านนี้ก็คือเธอ “อ.ติ๋ม พนอ ธรรมเนียมอินทร์” อาจารย์ผู้ทรงคุณวุฒิในเรื่องราวของความเป็นไทยและรับหน้าที่ผู้ดำเนินรายการ “ชีวิตวัฒนธรรม” ทุกวันอาทิตย์ เวลา 07.30 – 08.00 น. ทางคลื่น FM 89.5 MHz ใครที่เป็นแฟนรายการนี้ คงทราบดีอยู่แล้วว่านี่คือรายการวิทยุ   ที่จะพาทุกท่านไปทำความรู้จักกับแง่งามความเป็นไทยในทุกแง่มุม ซึ่งบางขณะเราอาจหลงลืมจนมองข้ามแง่งามเหล่านั้นไป

อ.พนอ เปิดใจกับเราด้วยความเป็นกันเองกับประโยคที่ว่า “รายการชีวิตวัฒนธรรม” มีอายุอานามยาวนานกว่า 10 ปี มาแล้ว “รายการนี้ดิฉันจัดมาตั้งแต่ยังรับราชการอยู่ จนตอนนี้เกษียณอายุแล้ว ก็ยังคงจัดรายการเหมือนเดิม เพียงแค่เปลี่ยนเวลาออกอากาศ ตอนแรก ๆ นั้นมาจัดรายการสดที่สถานี พร้อมกับเปิดรับสายจากผู้ฟังด้วย แต่ช่วงเวลาที่จัดดึก บวกกับรายการที่เปลี่ยนแปลงเวลาออกอากาศค่อนข้างบ่อย ระยะหลัง จึงเปลี่ยนเป็นการบันทึกเทปแทนการจัดสดค่ะ” ถึงแม้รายการสดจะถูกทดแทนด้วยการอัดเทป แต่เสน่ห์ของรายการนี้ยังคงสดใหม่ และยังคงน่าสนใจเหมือนเคย เห็นด้วยกับผมไหมครับ ?

อ.พนอ ธรรมเนียมอินทร์ ย้อนความทรงจำถึงจุดกำเนิดรายการกับเราด้วยน้ำเสียงนุ่ม ๆ ว่า “จุดเริ่มต้นของรายการนี้คือ ทางสถานีวิทยุกระจายเสียง มทร.ธัญบุรี อยากมีรายการเกี่ยวกับวัฒนธรรมไทย และอยากให้ดิฉันมาจัดรายการ เพราะเห็นว่าเรานั้นมีความรัก ความสนใจในวัฒนธรรมไทยและวิถีความเป็นไทย ซึ่งดิฉันก็ยินดีมาช่วยงานสถานีวิทยุกระจายเสียง มทร.ธัญบุรี    และเมื่อทางสถานีให้โอกาสจัดรายการและให้โอกาสออกแบบการจัดรายการได้เอง ดิฉันในฐานะที่เป็นคนต่างจังหวัด เพราะเกิดที่สมุทรสงคราม ได้เห็นวิถีวัฒนธรรมความเป็นอยู่การใช้ชีวิตของชาวบ้านตรงนั้น พ่วงกับเป็นคนที่ชอบศึกษาเกี่ยวกับความเป็นไทยด้วย ……..

เนื่องจากดิฉันอยู่กับคุณตาคุณยาย ซึ่งท่านเกิดในปลายรัชกาลที่ 5 คุณตามีทักษะด้านช่างฝีมือเป็นช่างแทงหยวกและทำว่าวจุฬาเก่งมาก ส่วนคุณยายเก่งเรื่องการเข้าครัวทำอาหาร ทำได้หมดทั้งคาว – หวาน เราได้เห็นสิ่งเหล่านั้นมาตั้งแต่เด็ก ๆ ดิฉันเลยซึมซับวิถีชีวิตของชาวสมุทรสงคราม แล้วเก็บเอาเรื่องราวเหล่านี้ มาร้อยเรียงเป็นวัตถุดิบที่นำมาใช้ในรายการ เพราะมันเข้าขอบข่ายกับคำว่า “วิถีชีวิตวัฒนธรรม” ได้ชัดเจนมาก หากให้พูดถึงความประทับใจกับรายการ นั้นมีหลายข้อเลย เพราะเป็นคนที่หาข้อมูลจัดรายการด้วยตัวเอง เป็นคนชอบสะสมหนังสือที่เกี่ยวข้องกับวิถีวัฒนธรรม ที่บ้านมีตู้หนังสือ 13 ตู้ มีแหล่งข้อมูลให้ค้นคว้าตั้งแต่เก่ามาก ๆ จนถึงปัจจุบัน สิ่งเหล่านี้คงเป็นคลังข้อมูลการจัดรายการชั้นดีเลยค่ะ…

….. แต่ชีวิตและวัฒนธรรมไม่ควรเป็นมุมมองจากเราฝ่ายเดียว ดิฉันจึงได้เชิญวิทยากรที่มีความรู้ ในทุกแง่มุมในสังคมมาร่วมรายการ ซึ่งความประทับใจสุด ๆ ก็คงจะเป็นเรื่องราวที่ได้สัมภาษณ์วิทยากรอย่าง คุณหญิงกุลทรัพย์ เกษแม่นกิจ อ.รัชนี ศรีไพรวรรณ ทั้งสองท่านเป็นต้นแบบเป็นแม่พิมพ์ของครูอีกทีหนึ่ง ดิฉันยังมีเสียงของท่านเหล่านี้อยู่ก็เก็บมาเป็นช็อตสั้น ๆ เพื่อเปิดในรายการเมื่อถึงช่วงเวลาที่ควรเผยแพร่ อ.พนอ กล่าวถึงบุคคลต้นแบบด้วยสายตาแห่งความชื่นชม “สิ่งที่ทำให้ดีใจอีกอย่างหนึ่งคือแฟนรายการบางท่านก็อยากให้พูดเรื่องอาหาร ดิฉันก็จะเล่าเรื่องของอาหารพื้นบ้านที่ทำกินเองได้ง่าย ๆ ในชีวิตประจำวัน นำเรื่องราวของคนเราตั้งแต่ตื่นนอนจนเข้านอนมาพูดคุย บางครั้งทีเรานั่งแท็กซี่ ก็ได้พูดคุย ได้ฟังเค้าคุยจนได้ประเด็นต่าง ๆ มาเล่าในรายการ”

ปิดท้ายกับความสุข ของ อ.พนอ เมื่อนั่งจัดรายการ “ชีวิตวัฒนธรรม” ในทุกวันอาทิตย์ เวลา 07.30 – 08.00 น. “เราได้นำประสบการณ์และความรักในวิถีวัฒนธรรมมาถ่ายทอด มันเป็นความสุขที่ยังมีโอกาสทำงาน ได้พบปะแฟนรายการ ดิฉันคาดหวังสูงสุดว่า ผู้ฟังจะมีความสุขจากการฟังรายการนี้ ขอบพระคุณผู้ฟังที่รับฟังมาตลอด ตัวดิฉันเองก็จะพัฒนารายการให้เกิดประโยชน์สูงสุด” แม้สังคมไทยทุกวันนี้จะเปลี่ยนแปลงไปแค่ไหน แต่ชีวิตวัฒนธรรมไทยยังคงวับวาวจับใจคนไทยเสมอ!

เรื่อง / ภาพ – ชวลิต อรุณทัต
เผยแพร่ข่าว โดย : งานพัฒนาเว็บไซต์และเผยแพร่ข้อมูล สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มทร.ธัญบุรี